Effectieve strategie-executie met enterprise architectuur
Het vertalen van de bedrijfsstrategie naar realiteit is een complexe opgave. De meeste organisaties slagen er niet in om hun bedrijfsstrategie succesvol uit te voeren. Wat is hier de oorzaak van en kan enterprise architectuur hierbij een helpende hand bieden? Ontdek de vijf praktijksituaties waarin u enterprise architectuur inzet om de kans op succesvolle strategie-executie te vergroten.
Strategie naar realiteit is een complexe opgave
Bedrijfsstrategie is als het plannen van een reis voor uw organisatie. Het vertelt waar uw organisatie naartoe gaat en de route die het wil nemen om daar te komen. Het maakt duidelijk wat u wel en niet gaat doen door de grenzen te stellen waarbinnen u gaat opereren. Net zoals u tijdens een roadtrip rekening moet houden met de wegen, het weer en de tankinhoud van uw auto, moet een bedrijfsstrategie rekening houden met de markt, concurrenten, en de middelen van uw bedrijf.
Strategie-executie is dan de reis die uw organisatie gaat maken. Het richt zich op het vertalen van de strategische doelen naar concrete acties, het mobiliseren van middelen, het motiveren van teams en het behalen van meetbare resultaten. Strategie-executie omvat daarmee alle activiteiten, initiatieven en beslissingen die nodig zijn om uw strategische plannen om te zetten in concrete acties en resultaten. In de praktijk blijkt dat deze reis niet zo eenvoudig is. De kans is groot dat u tijdens uw reis hobbels en obstakels moet overwinnen om dichter bij uw reisbestemming te komen. Denk bijvoorbeeld aan gebeurtenissen als de kredietcrisis, covid, oorlog in Oekraïne, krappe arbeidsmarkt, etc. en de impact die deze gebeurtenissen hebben (gehad) op onze samenleving en uw organisatie. In veel gevallen betekent dit dat u de bedrijfsstrategie moet bijstellen aan deze nieuwe werkelijkheid en een aangepaste koers varen.
Het vertalen van bedrijfsstrategie naar realiteit is een complexe opgave. In de praktijk slaagt 60% tot 90% van de organisaties er niet in om hun bedrijfsstrategie succesvol uit te voeren. De belangrijkste onderliggende oorzaken zijn:
- Gebrek aan steun van het senior management;
- Gebrek aan inzicht in onderliggende problemen;
- Onvoldoende inzicht in de specifieke vaardigheden of capaciteiten van de organisatie;
- Onvoldoende urgentie en noodzaak voelen om te veranderen;
- Het onderschatten van de impact op de organisatiecultuur.
Enterprise architectuur gaat in essentie over het sturen op samenhang en daarmee richting geven aan de ontwikkeling van uw organisatie. Met enterprise architectuur kunt u bovenstaande oorzaken gedeeltelijk wegnemen of de impact ervan op de implementatie van uw bedrijfsstrategie verminderen. De organisatie krijgt daarmee een instrument voor het vertalen van strategie naar realiteit en een manier om daarop te sturen.
Effectieve strategie-executie met enterprise architectuur
Enterprise architectuur geeft inzicht in de waardestromen en de specifieke vaardigheden of capaciteiten van uw organisatie. Zo blijft u gefocust op het leveren van bedrijfswaarde. Door de holistische kijk op enterprise architectuur krijgt u beter inzicht in de onderliggende problemen en uitdagingen die gepaard gaan met het implementeren van uw bedrijfsstrategie. Door innovatie te stimuleren en een digitaal fundament te leggen, bent u in staat om de geïdentificeerde problemen en uitdagingen te vertalen naar innovatieve (digitale) oplossingen. De lean businesscases die u opstelt, onderbouwen de mate van urgentie en de noodzaak tot verandering.
In de volgende paragrafen wordt het gebruik van enterprise architectuur toegelicht aan de hand van vijf praktijksituaties:
1. Focus op het leveren van bedrijfswaarde.
De behoefte aan enterprise architectuur ontstond eind jaren tachtig aan de kant van de informatietechnologie. Destijds was de behoefte om inzicht te krijgen. In de afgelopen vier decennia is deze behoefte veranderd en wordt nu een bedrijfskundige benadering toegepast. Hierbij verschuift de focus van het verkrijgen van inzicht naar het leveren van bedrijfswaarde en het verbeteren van de bedrijfsprestaties. Waardestromen en de specifieke vaardigheden en capaciteiten vormen het fundament van uw organisatie. U bepaalt de impact van uw strategie door vast te stellen welke vaardigheden of capaciteiten u dient te verbeteren, herschikken of ontwikkelen. Vanaf dat moment bent u in staat om gericht en iteratief te werk te gaan bij het implementeren van uw bedrijfsstrategie.
2. Vertalen van strategie naar initiatieven voor (digitale) oplossingen.
De architect werkt samen met bestuurders, leidinggevende, portfoliomanagement, en andere belanghebbenden om de visie en strategie van uw organisatie te vertalen naar strategische thema’s en operationele waardestromen. Vervolgens werkt de architect dit verder uit tot een architecturale visie. Zo krijgt u een beeld van de impact die een strategiewijziging met zich meebrengt en bent u in staat om dit te vertalen naar initiatiefvoorstellen voor (digitale) oplossingen met lean businesscases.
3. Vergroten van de samenhang.
Middelgrote tot grote organisaties zijn complexe structuren, met verschillende afdelingen, systemen, en processen. Deze anatomie van de organisatie wordt weerspiegeld in de enterprise architectuur. Architectuurprincipes vormen de regels en richtlijnen die uw organisatie volgt bij het bouwen van deze structuur. Deze richtinggevende uitspraken zijn bij uitstek geschikt om richting te geven aan veranderingen en de samenhang in uw organisatie te vergroten. Wanneer uw organisatie haar bedrijfsstrategie aanpast is het belangrijk dat u ook de enterprise architectuur van uw organisatie en de daarbij behorende richtinggevende uitspraken onder de loep neemt en herijkt.
4. Bouwen aan een solide digitaal fundament.
Enterprise architectuur speelt een belangrijke rol bij het bouwen van een wendbare organisatie die in staat is om succesvol in te spelen op veranderingen in de markt en technologie. Voor uw organisatie zijn de volgende vijf bouwstenen [1] essentieel voor digitale transformatie.
- Gedeeld klantbeeld - waarmee u de behoeften van klanten kunt begrijpen en ervan kunt leren.
- Operationele backbone - ondersteunt de kernactiviteiten van uw organisatie met enterprise systemen, master en transactionele data, en uniforme processen.
- Digitaal platform - stelt u in staat om snel en eenvoudig (nieuwe) digitale producten en diensten te ontwikkelen met behulp van herbruikbare componenten.
- Verantwoordingskader - waarmee medewerkers zich verantwoordelijk voelen voor het (door)ontwikkelen van digitale producten en diensten.
- Extern ontwikkelplatform - waarmee business partners hun portfolio kunnen uitbreiden.
De architect werkt samen met belanghebbende aan het ontwerpen en inrichten van deze vijf bouwstenen voor uw organisatie.
5. Stimuleren van innovatie
Bedrijven versterken hun concurrentiepositie met hun vermogen om nieuwe digitale producten en diensten te ontwikkelen. Overheden streven ernaar om hun diensten zo effectief en efficiënt mogelijk in te richten. Voor het bouwen van een solide en toekomstgericht digitaal fundament houdt de architect IT-trends en ontwikkelingen in de gaten en vertaalt deze naar kansen (of bedreigingen) voor uw organisatie. Daarbij heeft enterprise architectuur de taak om op strategisch niveau randvoorwaardelijke IT-trajecten voor digitale innovatie onder de aandacht te brengen en ervoor te zorgen dat deze trajecten voldoende prioriteit en budget krijgen toegewezen.
Sleutelrol
In de geschetste praktijksituaties vervult enterprise architectuur een belangrijke sleutelrol bij een effectieve strategie-executie. Enterprise architectuur stelt u in staat een brug te slaan tussen bedrijfsstrategie en realiteit. Hiermee verkleint u de kloof tussen het formuleren van de bedrijfsstrategie en het succesvol implementeren van deze strategie in uw organisatie.
Wilt u meer weten over het succesvol implementeren van een digitale business strategie en de rol van enterprise architectuur, neem dan contact op met Arie van Nistelrooij via arie.vannistelrooij@highberg.com.
References
[1] Ross, J.W., Beath, C.M., & Mocker, M. (2019). Designed for Digital – How to architect your business for sustained success.
[2] Nistelrooij, A. (2024). Architectuur als motor van digitale innovatie.