Maakt Scrum de Projectmanager écht overbodig?
Puur volgens de letter van Scrum als Agile-methodiek maakt de samenwerking tussen Product Owner en (scrum-)team de behoefte aan de klassieke Projectmanager overbodig.
Een Scrum Master en Product Owner zorgen samen met het scrumteam dat deze taak –net als bijvoorbeeld bij het ‘testen’– binnen het team wordt opgepakt. Directe interactie staat voor deze ‘zelforganiserende groep mensen’ centraal in hun onderlinge samenwerking en de afstemming met stakeholders in de naaste omgeving.
De Scrum Master begeleidt en faciliteert dit zelfsturende team dat werkt aan het realiseren van de resultaten en zorgt dat de scrumprocessen worden doorleefd zodat deze vorm van samenwerken ook daadwerkelijk bij zal dragen aan de gewenste doelen. Daarnaast helpt de Scrum Master ook de Product Owner die een enorme verantwoordelijkheid draagt als ‘gemandateerd opdrachtgever’ voor het op te leveren resultaat.
Als cruciale schakel tussen team en stakeholders is deze Product Owner verantwoordelijk voor de Product Backlog en het prioriteren van functionaliteiten om zo resultaten op te leveren die de meeste toegevoegde waarde bieden voor Business; gebruikers en eventueel ook klanten.
Is een Projectmanager dan écht overbodig?
Vanuit deze theorie geredeneerd ontstaat de neiging om hier instemmend op te antwoorden, maar helaas leert de praktijk dat dit niet altijd voldoende is voor het realiseren van de gewenste resultaten…
Afhankelijk van het type organisatie zijn andere aspecten van belang om deze beoogde verandering te laten slagen.
Klassieke, formele(re) organisaties hebben vanuit hun behoefte aan ‘beheersing’ veelal de voorkeur om veranderingen via watervalmethodieken (als Prince2) te realiseren. Toch zie je ook daar stilaan de behoefte ontstaan om wendbaarder (‘Agile’) te worden in deze immer veranderende wereld. Bij het zoeken naar een meer wendbare benadering zal een Projectmanager met kennis van Scrum en Agile van grote toegevoegde waarde zijn om de organisatorische transitie te begeleiden zónder het gewenste resultaat uit het oog te verliezen.
Concrete voorbeelden hiervan zijn dat de Projectmanager deze (nieuwe vorm van) samenwerking en verandering begeleid als een soort Scrum Coach of optreed als (gedelegeerd) Product Owner om de verschillende afdelingen binnen de Business samen tot één Product Backlog te laten komen en daarmee richting één resultaat te sturen.
In grote Agile omgevingen zie je dat er behoefte ontstaat aan het managen van samenhang tussen verschillende expertises en afhankelijkheden. Ondanks dat gestreefd wordt naar het reduceren van complexiteit en autonomie voor deze teams, lopen deze teams in de praktijk vaak aan tegen afhankelijkheden met andere scrumteams of beheerafdelingen (Operations). Waar een ‘scrum-of-scrums’ prima kan voldoen voor het afstemmen over algemenere afhankelijkheden, biedt een goede Projectmanager meerwaarde door het creëren van juiste focus en richting. Door het managen van deze afhankelijkheden richting alle stakeholders en het agenderen van de verschillende userstories bij de scrumteams op de juiste momenten, zorgt de Projectmanager dat zij in samenhang bijdragen aan het uiteindelijke doel. Belangrijkste uitdaging voor de Projectmanager is dat deze zich bewust moet zijn van een gefixeerd budget (teamgrootte) en vastgestelde tijd (aantal sprints) en dat de Opdrachtgever en andere stakeholders worden meegenomen in het prioriterenvan functionaliteiten en sturen op een flexibele scope.
Binnen IT valt op dat scrumteams al relatief snel wendbaar (Agile) zijn, maar het vaak langer duurt voor de Business goed aansluit op deze werkwijze. Waar een scrumteam denkt in incrementen (resultaten) binnen iteraties (sprints), mist de Business een zekere Agile-awarenessen denken zij vaak nog in scope, mijlpalen, kosten en doorlooptijden…
Als Projectmanager zal je dan minder sturen op de dagelijkse activiteiten, maar méér aandacht moeten hebben voor (persoonlijke) interactie en het verbinden van deze verschillende zienswijzen. Focus ligt dan op het stroomlijnen van deze onderlinge samenwerking en het regisseren van de communicatie om alle stakeholders op juiste wijze te betrekken.
Concluderend kunnen we stellen dat de Projectmanager niet overbodig, maar juist nodig is!
Afhankelijk van het type organisatie kan en zal de invulling van deze rol situationeel anders zijn: de Agile Projectmanager moet wendbaar zijn om veranderingen in verschillende omgevingen op succesvolle wijze te kunnen begeleiden.
