Duurzaamheidsrapportages: geen vinkenlijstje maar de enige echte verantwoording

Duurzaamheidsrapportages… veel organisaties in Europa gaan hiermee te maken krijgen onder invloed van de EU-wetgeving rondom de Green Deal en het actieplan Financing Sustainable Growth. De EU heeft de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) goedgekeurd. Met deze richtlijnen wil de EU zich omvormen tot een toekomstbestendige, maar vooral een moderne, concurrerende economie die zorgt voor stabiliteit, banen, duurzame groei en investeringen.

Deze wetgeving gaat, met een jaar vertraging, van kracht in boekjaar 2025 voor beursgenoteerde bedrijven met meer dan 500 medewerkers. Deze bedrijven moeten in 2024 al aan de slag om volgens deze standaarden te rapporteren. Na beursgenoteerde bedrijven krijgen andere bedrijven, al dan niet gevestigd in de EU, in de jaren erna met deze regelgeving te maken en zullen vanaf het boekjaar 2026 te maken gaan krijgen met dergelijke verplichten en de daaraan gekoppelde rapportagestandaarden. De Commissie zelf schat in dat door heel Europa uiteindelijk zo’n 50.000 bedrijven aan deze wet- en regelgeving moeten voldoen en daar zitten niet alleen de ‘usual supects’ tussen. Wij hebben al vernomen van een verzorgingshuisorganisatie die van een dusdanige grootte is dat zelfs zij denken aan deze wetgeving te moeten voldoen.

Hoe dan ook: het is een gegeven dat over boekjaar 2025 bedrijven die voldoen aan twee van de drie criteria – een omzet hoger dan € 40 miljoen, een balanstotaal van meer dan € 20 miljoen of gemiddeld 250 medewerkers over een jaar –moeten gaan rapporteren op de CSRD-standaarden.

Tegelijkertijd zien wij nu al een beweging, dat ook niet-beursgenoteerde bedrijven die toeleverancier zijn van grote beursgenoteerde afnemers, vragen krijgen over hun duurzaamheidsstrategie en de duurzaamheid van de door hen geleverde producten en diensten. Op basis van een eerste inventarisatie horen wij dat beursgenoteerde bedrijven hun keuze van leveranciers nader bekijken op basis van de antwoorden op deze vragen rondom duurzaamheid. Ook accountantskantoren hebben zich uitgesproken dat bedrijven duurzaamheidsrapportages serieus moeten gaan nemen om de accountsverklaring (‘limited’ dan wel ‘reasonable assurance’) te verkrijgen. Zelfs Private Equity partijen en andere financiers stellen meer en meer eisen aan de duurzaamheid van producten of diensten van een organisatie.

Vanuit Highberg zien wij een trend dat organisaties nog niet goed kunnen inschatten wat het rapporteren over duurzaamheid met zich meebrengt[1]. Veel organisaties waar wij mee werken hebben de indruk dat het rapporteren over duurzaamheidscijfers bij de afdeling Finance ligt: immers het moet onderdeel zijn van het jaarverslag. Bovendien is er het idee dat het opstellen van een duurzaamheidsrapportage een vinkjes-exercitie is. Maar wij zijn ervan overtuigd dat het een illusie is om te denken dat het aanvullen van de data en datavelden in de huidige systemen en de realisatie van een aantal extra dashboards en managementrapportages voldoende is om aan de standaarden rondom duurzaamheidsrapportages te voldoen. Daar is echt meer werk voor nodig!

De meeste leveranciers van informatiesystemen (SAP, Microsoft, Salesforce, inriver en andere PIMs), zijn al aan het kijken hoe zij in de bestaande programmatuur functionaliteiten kunnen uitbreiden. Toch is wat ons betreft deze wetgeving een goed moment om ook het huidige IT-landschap onder de loep te nemen en de informatievoorziening na te lopen. Wij hebben gemerkt dat veel van de processen waar de regelgeving over vraagt te rapporteren, nog niet zijn geautomatiseerd, wat leidt tot extra werklast. Daarnaast, bij het vastleggen van extra informatie speelt opnieuw de vraag rondom informatiebeveiliging. In het geval van het opslaan van (persoons)data van medewerkers, ketenpartners of gemeenschappen vormt privacy hier bovendien een belangrijk aspect om rekening mee te houden.

Stap als bedrijf niet in de val duurzaamheid jaarlijks, pas op het moment van de samenstelling van het jaarverslag op te pakken. Duurzaamheid is steeds meer een strategische doelstelling van organisaties. Wij adviseren dat het rapporteren over duurzaamheid integraal onderdeel moet zijn van de planning & controlcyclus, zowel om te beoordelen hoe het staat met de realisatie, als om verantwoording af te leggen aan de stakeholders. Rapporteren over duurzaamheid is niet alleen in het belang van de interne bedrijfsvoering en compliance maar valt ook te gebruiken om klanten beter te bedienen. Immers, de trend is al ingezet dat consumenten hun koopgedrag aanpassen op basis van hoe ‘groen’ producten en diensten zijn[2]. Bedrijven die hierop inspelen verbeteren hun concurrentiepositie in de markt. Bovendien is het onvermijdelijk dat data rondom duurzaamheidsrapportages onderdeel moet uitmaken van de datastrategie van een organisatie. Zo gaan digitale transformatie en de duurzaamheidstransitie hand in hand, de “twin transition”.

Voor bedrijven die de lange termijn in ogenschouw nemen, is het niet vol te houden dat zij bestendig langdurig kunnen ondernemen als zij niet nadenken over Environment, Social en Governance (ESG) standaarden. Milieuverontreiniging, uitputting van hulpbronnen of water, bedreiging van ecosystemen, maar ook uitbuiting van eigen personeel, gemeenschappen of toeleveranciers en/of kwalijk handelen door bestuur zijn voorbeelden van bedreigingen die op lange termijn het voortbestaan van een bedrijf in gevaar kunnen brengen. Organisaties moeten deze risico’s beschouwen als een reeks aan bedrijfsrisico’s waar een organisatie strategieën op moet bedenken om hiermee om te gaan. Helderheid over de CO₂-voetafdruk, het personeelsbestand en de toeleveringsketens helpt bedrijven bij het inschatten van bedrijfsrisico’s en maakt zichtbaar waar onderdelen van de bedrijfsvoering zijn te verbeteren. Op deze manier bekeken, stapt Europa met de CSRD eigenlijk nog betrekkelijk laagdrempelig in. Zou men de vergelijking trekken met de SDG’s van de VN, dan zijn deze een stuk ambitieuzer van opzet.

Op basis van bovenstaande is ons standpunt dat duurzaamheidsrapportages geen kwestie kan zijn van het halen van een vinkje bij de accountant, maar dat de invoering van duurzaamheidsrapportages een kans vormen om uw organisatie te transformeren en te innoveren. Door duurzaamheid te integreren in uw strategie, uw processen en uw systemen, kunt u niet alleen voldoen aan de wetgeving, maar juist waarde creëren voor uw stakeholders, uw klanten en de samenleving.

Bij Highberg helpen we u graag om deze uitdaging aan te gaan en uw duurzaamheidsambities waar te maken. Neem contact met mij op (via ynte.kramer@highberg.nl) voor een vrijblijvend gesprek over hoe we u kunnen ondersteunen bij het rapporteren over duurzaamheid. Samen maken we de wereld een beetje duurzamer.

[1] Financieel Dagblad – 15 januari 2024 – “Van MRI-scanner tot bierblikje: voor CSRD lichten bedrijven alles door” – geraadpleegd op 16 januari 2024

[2] Zie bijvoorbeeld het rapport van het CapGemini Research Institute van januari 2024 “What matters to today’s consumer - 2024 consumer behavior tracker for the Consumer Products and Retail industries” (geraadpleegd via CRI_TODAYS-CONSUMER_WEB.pdf (capgemini.com) op 16 januari 2024)